Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος Αγιάς-Μελιβοιας.

1

Η Μονή βρίσκεται βορειοανατολικά της Αγιάς στο δρόμο προς Μελιβοια, και σε απόσταση δυόμισι χιλιομέτρων από την γραφική παρακισσάβια κωμόπολη και σε απόσταση 5 χιλιομέτρων απο την Μελιβοια. Το μοναστηριακό συγκρότημα της Μονής αποτελείται από το Καθολικό, το οποίο είναι αφιερωμένο στα Εισόδια της Θεοτόκου, τον πύργο του Ηγουμένου, την Τράπεζα και την πτέρυγα των κελλιών.

Το Καθολικό της Μονής ανήκει ως αρχιτεκτονικός τύπος στον αθωνικό τετρακιώνιο μετά χορών στο βόρειο και νότιο κλίτος. Είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες του 1724 κάποιου Γαβριήλ Μοναχού Πελοποννησίου. Φέρει τρεις τρούλους, τον κεντρικό και δύο μικρότερους, στη βόρεια και την νότια πλευρά του Ιερού, γι' αυτό και το Μοναστήρι ονομαζόταν «Κουμπελής» (από το «Κουμπές=τρούλος). Σύμφωνα με πληροφορίες, το Μοναστήρι ιδρύθηκε το 1292. Το έτος 1580 φέρεται ως χρονιά μεγάλης κλίμακας εργασιών στο Καθολικό, σύμφωνα με επιγραφή σε λίθινη πλάκα τοποθετημένη στο νότιο τοίχο του Ναού. Η Τράπεζα της Μονής φέρει στην ανατολική και δυτική πλευρά τοιχογραφίες του 1616. Η Μονή έζησε περισσότερο από έναν αιώνα στην εγκατάλειψη και την ερήμωση. Την δεκαετία του 1980 εγκαταστάθηκε γυναικεία μοναστική αδελφότητα, που ανοικοδόμησε και την κατεστραμμένη δυτική πτέρυγα. Εγκαταλείφθηκε και πάλι για μια δεκαετία περίπου. Από τον Ιούνιο του 2005 εγκαταβιώνει νέα αδελφότητα. Ηγούμενος είναι ο Αρχιμανδρίτης Αιμιλιανός Καζαντζίδης και η αδελφότητα αριθμεί 2 ιερομονάχους.

2